Ερασιτεχνική αστρονομία στην Εκκάρα.
Κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται εκδηλώσεις αστρονομίας, από ερασιτέχνες αστρονόμους, στους σκοτεινούς ουρανούς του χωριού μας. Μέσα από αυτές έχετε την δυνατότητα να γνωρίσετε τον νυχτερινό ουρανό, την κίνηση των αστέρων, τους πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος, καθώς και να δείτε την απεραντοσύνη του σύμπαντος μέσα από ένα τηλεσκόπιο.
Για περισσότερες ανακοινώσεις για την διεξαγωγή των εκδηλώσεων αυτών, συντονιστείτε στα νέα της ιστοσελίδα μας.
Φωτογραφίες από ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο
Ο Ερασιτέχνης Αστρονόμος
Πολλοί άνθρωποι, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες πιο ανεπτυγμένες χώρες συγχέουν την Αστρονομία με την Αστρολογία, δηλαδή τις επιστήμες με τις ψευδο-επιστήμες. Ακόμη περισσότεροι δεν γνωρίζουν το τι είναι οι Επιστήμες, πως λειτουργούν και ποια είναι η ειδοποιός διαφορά από τα άλλα γνωστικά αντικείμενα που σπουδάζονται στο Πανεπιστήμιο. Παρακάτω θα προσπαθήσω (όσο πιο συνοπτικά μπορώ) να ξεκαθαρίσω κάποιες έννοιες και να δώσω ορισμούς και να αποσαφηνίσω τους κλάδους της επιστήμης της Αστρονομίας.
Τι είναι Επιστήμη και ποιος νοείται Επιστήμονας ;
Διαρκής επιθυμία του ανθρώπου είναι να μπορεί να εξηγεί τον κόσμο που τον περιβάλει και να ερμηνεύει τα φυσικά φαινόμενα, καθώς επίσης και να προβλέπει μελλοντικές καταστάσεις που αφορούν την ζωή του και την επιβίωση του είδους του. Έτσι, σιγά σιγά ο άνθρωπος προσέγγισε την φύση με όργανα, την μέτρησε και την ερμήνευσε με την λογική και την απέδειξε με τα μαθηματικά. Στο εξής με τον όρο «επιστήμη», θα νοούμε τις Θετικές Επιστήμες, οι οποίες είναι δομημένες επάνω στην καλούμενη επιστημονική μεθοδολογία (δηλαδή μεθοδολογία κοινή για όλο τον κόσμο με αυστηρές διαδικασίες και πρωτόκολλα).
Η επιστημονική μεθοδολογία αποτελείται από πέντε βασικά στάδια:
α) παρατήρηση (μέτρηση του φαινομένου με αποκλειστική χρήση οργάνων και συσκευών)
β) υπόθεση (για το φυσικό μηχανισμό)
γ) πρόβλεψη (αποτελέσματος μελλοντικής δοκιμής)
δ) πείραμα (επαναλαμβανόμενη δοκιμή με μετρήσιμα αποτελέσματα)
ε) ανάλυση των δεδομένων με μαθηματικό λογισμό και κοινοποίηση των αποτελεσμάτων.
Με απλά λόγια ότι δεν μπορεί να μετρηθεί δεν είναι αντικείμενο της Επιστήμης.
Η επιστήμη δεν έχει απαντήσεις «σε όλα». Υπάρχουν περιορισμοί και αβεβαιότητες. Παρόλα αυτά αποδεικνύεται πως η επιστημονική γνώση είναι η πιο αξιόπιστη και αντικειμενική γνώση που έχουμε για τον φυσικό κόσμο. Η εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης στα καθημερινά προβλήματα είναι το χρησιμότερο εργαλείο του ανθρώπου. Με την επιστημονική γνώση μπορούμε να έχουμε πρόγνωση και να προβλέψουμε φυσικά φαινόμενα όπως: τον χρόνο έκρηξης ενός ηφαιστείου, την κατεύθυνση ενός τσουνάμι, τα μεγέθη ενός κυκλώνα, την ποσότητα μιας χαλαζόπτωσης κτλ. Η ακρίβεια στην πρόγνωση των φυσικών φαινομένων είναι αλληλένδετη και εξαρτημένη από την τεχνολογία. Έτσι, όσο η τεχνολογία διατηρεί τον αυξανόμενο ρυθμό εξέλιξής της, τόσο τα όργανα μέτρησης θα τελειοποιούνται, άρα θα έχουμε ακριβέστερα δεδομένα και η συλλογή τους θα γίνεται ταχύτερα. Επιστήμονας είναι αυτός που κάνει επιστήμη (και ασφαλώς ακολουθεί τους κανόνες της και την κοινή για όλους μεθοδολογία της).
Σχετικό λινκ https://www.youtube.com/
Αστρονομία:
είναι η επιστήμη που ασχολείται με την περιγραφή, την κατηγοριοποίηση, την προέλευση και εξέλιξη των ουράνιων σωμάτων πέρα και έξω από την ατμόσφαιρα της Γης, καθώς επίσης και την μελέτη της μέτρησης των θέσεών τους. Τέτοια σώματα είναι οι πλανήτες, οι δορυφόροι των πλανητών, οι αστεροειδείς, οι κομήτες, τα μετεωροειδή, ο Ήλιος, οι αστέρες, τα νεφελώματα, οι γαλαξίες.
Οι κυριότεροι κλάδοι της αστρονομίας είναι:
α) η Αστροφυσική όπου μελετά τις φυσικές ιδιότητες των σωμάτων και την αλληλεπίδρασή τους, την ζωή και τον θάνατο των αστέρων και γενικά κάθε φυσικό φαινόμενο που εξηγείται με την κλασσική και την σύγχρονη φυσική.
β) η Αστρομετρία και η Ουράνια Μηχανική που μελετά την θέση των σωμάτων με ακρίβεια για την κατάρτιση ημερολογιακών αστρονομικών στοιχείων και τον υπολογισμό των βαρυτικών επιδράσεων και των ενδεχομένων μελλοντικών συγκρούσεων.
γ) η Κοσμολογία που μελετά το σύμπαν ως ολότητα και ερευνά την προέλευσή του, την εξέλιξή του και την τελική του κατάληξη.
δ) η Αστροβιολογία που μελετά την ύπαρξη, την προέλευση και την εξέλιξη της ζωής στο σύμπαν.
Αστρονόμος:
Είναι αυτός που ασχολείται με την επιστήμη της αστρονομίας. Διαθέτει σχετικές με το αντικείμενο μεταπτυχιακές σπουδές και έχει την ικανότητα να χειρίζεται τηλεσκόπια, αστρονομικά όργανα και συσκευές. Παλαιότερα οι αστρονόμοι ήταν μόνο παρατηρησιακοί και δουλειά τους ήταν να συλλέγουν δεδομένα με τα τηλεσκόπιά τους που τα παρείχαν στους θεωρητικούς αστροφυσικούς για την περεταίρω ανάλυση, την ανάπτυξη συμπερασμάτων (επιστημονική θεωρία) και την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων (δημοσίευση ερευνητικής εργασίας). Σήμερα, τα όρια αστρονόμου και αστροφυσικού είναι δυσδιάκριτα και πολλοί παρατηρησιακοί αστρονόμοι είναι και αστροφυσικοί. Παρά ταύτα οι αστρονόμοι δεν είναι κατ ανάγκη και αστροφυσικοί, ή το αντίστροφο.
Αστροφυσικός:
Είναι ο φυσικός με διδακτορικό στην αστροφυσική. Μέσω της σύγχρονης φυσικής μελετά τον «μηχανισμό» των φαινομένων σε μικρή και σε μεγάλη κλίμακα στο σύμπαν. Οι αστροφυσικοί συνεργάζονται άμεσα με τους αστρονόμους για την συλλογή των παρατηρησιακών δεδομένων και ολοκληρώνουν τα περαιτέρω στάδια της επιστημονικής μεθοδολογίας, προκειμένου να δημοσιεύσουν τις ερευνητικές τους εργασίες (papers).
Ερασιτέχνης Αστρονόμος:
Ο ερασιτέχνης αστρονόμος είναι μη αμειβόμενο άτομο που ασχολείται με την επιστήμη της Αστρονομίας. Του αρέσει να παρατηρεί την εναλλαγή του έναστρου ουρανού, τα φυσικά φαινόμενα πέρα και έξω από την ατμόσφαιρα της Γης και μελετά την κίνηση των ουρανίων σωμάτων με την βοήθεια τηλεσκοπίων και συσκευών.
Ερασιτέχνη αστρονόμο, δεν λέμε τον κακό αστρονόμο, όπως για παράδειγμα το χρησιμοποιούμε υποτιμητικά για τον αδέξιο, ή αρχάριο «ερασιτέχνη υδραυλικό». Απεναντίας, είναι τιμητικό να είναι κάποιος ερασιτέχνης αστρονόμος! Ο ερασιτέχνης αστρονόμος είναι ένας ικανός παρατηρητής με πολλές γνώσεις για την κίνηση και τις θέσεις των ουρανίων σωμάτων, δεξιοτέχνης στον χειρισμό τηλεσκοπίων με ειδικές γνώσεις παρόμοιες και καμιά φορά ισάξιες και ισόποσες των επαγγελματιών αστρονόμων.
Για πολλούς αστρονόμους η ενασχόληση με την ερασιτεχνική αστρονομία ήταν ο προθάλαμος πριν γίνουν επαγγελματίες. Άλλωστε η λέξη ερασιτέχνης είναι από το εραστής, δηλαδή αυτός που αγαπά κάτι και ως γνωστό η επιτυχία ενός επαγγέλματος έχει ως προϋπόθεση την αγάπη για το επάγγελμα!
Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι παρατηρούν κυρίως το νυκτερινό ουρανό, (καθώς επίσης και τον Ήλιο με ειδικά οπτικά όργανα), είτε ως χόμπι (stargazers), είτε ως συστηματικοί παρατηρητές εφαρμόζοντας κατά γράμμα την επιστημονική μεθοδολογία. Με αυτόν τον τρόπο συλλέγουν αξιόπιστα παρατηρησιακά δεδομένα που τα κοινοποιούν σε επαγγελματίες επιστήμονες που εργάζονται σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και αστεροσκοπεία για περεταίρω ανάλυση και επεξεργασία και έτσι συμμετέχουν ενεργά και κάποιες φορές καταλυτικά στην επιστημονική έρευνα.
Επίσης, μέσα από την προσπάθεια να κάνουν τα τηλεσκόπιά τους τελειότερα και πιο στιβαρά, κάποιοι ερασιτέχνες αστρονόμοι έχουν συνεισφέρει δραστικά στην προαγωγή της τεχνολογίας των οπτικών οργάνων και συσκευών καταγραφής, καθώς επίσης και στην εύρεση νέων αλγορίθμων επεξεργασίας δεδομένων και συναφών λογισμικών.
Τέλος, η διάδοση της Αστρονομίας και η διάχυση των θετικών επιστημών στο ευρύ κοινό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους ερασιτέχνες αστρονόμους που αντλούν ικανοποίηση στο να δείχνουν δημοφιλή ουράνια σώματα με το τηλεσκόπιό τους σε μικρούς και μεγάλους. Έτσι, η προσφορά τους στην εκλαΐκευση των αστρονομικών εννοιών, μέσα από την ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση των ουρανίων σωμάτων και από την επεξήγηση των φυσικών φαινομένων στην ουράνια σφαίρα, είναι πολύ σημαντική!
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες ερασιτεχνών αστρονόμων. Αυτές που συναντάμε περισσότερο είναι οι εξής:
α) Stargazers,
β) Αστροφωτογράφοι αντικειμένων βαθέως ουρανού,
γ) ATM (Amateur Telescopes Makers),
δ) Συστηματικοί παρατηρητές,
ε) Εκλαϊκευτές της αστρονομίας.
Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι έχουν ιδρύσει πάρα πολλούς συλλόγους ερασιτεχνικής αστρονομίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Μια κλασσική δραστηριότητά τους είναι να εξορμούν σε ομάδες στην ύπαιθρο σε τοποθεσίες με χαμηλή φωτορύπανση και να διοργανώνουν starparties για να παρατηρήσουν ομαδικά τον έναστρο ουρανό με τηλεσκόπια. Η δραστηριότητα της ομαδικής παρατήρησης πολλές φορές επιφέρει ενόχληση σε κάποιους προχωρημένους, αλλά συνάμα είναι και μια εξαιρετικά σημαντική διαδικασία για πολλούς άλλους. Ίσως είναι η μοναδική ευκαιρία για τους αρχάριους να βιώσουν την παρατήρηση σε πραγματικές συνθήκες μαθαίνοντας από τους πιο έμπειρους.
Αστρονομικοί σύλλογοι και οργανισμοί στην Ελλάδα
Σε διάφορα μέρη της Ελλάδας υπάρχουν πλέον σύλλογοι ερασιτεχνικής αστρονομίας με πολύ σημαντική δραστηριότητα. Ο καλύτερος τρόπος για να ασχοληθεί κανείς με την αστρονομία είναι η συμμετοχή στις εκδηλώσεις των συλλόγων και η γνωριμία με άλλα άτομα που μοιράζονται τα ίδια ενδιαφέροντα. Παρακάτω σας δίνουμε τα στοιχεία για να επικοινωνήσετε με συλλόγους ερασιτεχνικής αστρονομίας αλλά και αστρονομικούς οργανισμούς και αστρονομικά κέντρα. ‘Αλλοι προτεινόμενοι χώροι με πληροφορίες για ελληνικούς αστρονομικούς φορείς είναι το Μητρώο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας, η κατηγορία του forum Αστρονομία στην Ελλάδα καθώς και το astronomia.gr. Παρακαλούνται οι σύλλογοι και οι διάφοροι φορείς να μας ενημερώνουν είτε για κάποια μεταβολή των στοιχείων τους, είτε για την καταχώρισή τους εφόσον δεν υπάρχουν στη σελίδα αυτή.
Σύλλογοι Ερασιτεχνικής Αστρονομίας
Αγρίνιο
Αστρονομική και αστροφυσική εταιρεία δυτικής Ελλάδας
Τηλ: 6972859424 – 6989567401
e-mail: seaagrinio@gmail.com
http://agrinioastronomy.blogspot.com/
http://www.facebook.com/astronomiki/
Αθήνα
Ελληνική Αστρονομική Ενωση
τηλ. 6980117138
www.astronomia.org.gr
Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας
τηλ: 6945335808
www.hellas-astro.gr
Αιγαίο
Βόρειο αιγαίο:
Αστρονομική Εταιρεία Βορείο Αιγαίου “Γαλιλαίος”
τηλ. 6945507140
http://www.galileo.org.gr/
Ανατολική Μακεδονία
Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Ανατολικής Μακεδονίας
τηλ. 6987008093
e-mail: info ατ astrosfam.org
http://www.astrosfam.org/
Δωδεκάνησος:
Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος, παράρτημα Δωδεκανήσου
τηλ. 2245041910, 2245041324
Αργολίδα
Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Αργολίδας
τηλ. 6972250195
E-mail: dimpapi (at) otenet (dot) gr
Βόλος
Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος
τηλ. 2421051061, 6973026260
www.astronomos.gr
Εύβοια
“Κηφέας” Ομάδα ερασιτεχνών αστρονόμων Ευβοίας
www.astro-xalkida.eu
Ευρυτανία
Σύλλογος Φίλων Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Ευρυτανίας “ΑΡΤΕΜΙΣ”
www.artemisastronomy.gr>
Θεσσαλονίκη
Όμιλος Φίλων Αστρονομίας
τηλ. 2310423133.
Αλεξανδρείας 113, περιοχή Μαρτίου
www.ofa.gr
Θράκη
Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Θράκης
τηλ: 6979739125
www.astrothraki.gr
Ομάδα Αστροπαρατήρησης Θράκης
τηλ: 6932318812
www.oath.gr
Καστοριά
Σύλλογος Ηλιακών και Πλανητικών Παρατηρητών
τηλ: 6972972269 και 6974785213
http://aspokastorias.yolasite.com/
Κατερίνη
Τοπικό Παράρτημα Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος
e-mail: tbisb(at)physics.auth.gr
Κέρκυρα
Αστρονομική Εταιρεία Κέρκυρας
Τηλ. 2661038278, 2661022223, 2661032450
http://astrocorfu.blogspot.com/
http://www.astrocorfu.gr
Κοζάνη
Τοπικό Παράρτημα Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος
Τηλ. 2461502244, 6939669800
Κρήτη
Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Κρήτης
Τηλ. 6973391504
http://www.sfak.org/
Κως
Όμιλος Φίλων Αστρονομίας Κω
Τηλ. 6937450223
http://www.ofa-ko.org/
Λάρισα
Αστροπαρατηρησιακή Ομάδα Λάρισας (A-Polaris)
τηλ. 6972260071, 6945588836
http://www.a-polaris.org/
Νάουσα
Τοπικό Παράρτημα Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος
τηλ. 2332021642
http://astronaoussa.webs.com
Πάτρα
ΩΡΙΩΝ – Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας
Τηλ: 2610996905
www.orionas.gr
Σαλαμίνα
Παράρτημα Σαλαμίνας της Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος
Τηλ: 2104654005, 6972716053
E-mail: melabus1 (ατ) gmail.com
http://salamisastronomy.blogspot.com/
Σέρρες
Αστροπύλη Σερρών
Τηλ: 6979388945
www.astropyli.gr
Σπάρτη
Αστρονομική Ένωση Σπάρτης
τηλ: 6958450508, 6936851297
http://www.spartastronomy.gr/
Φθιώτιδα
Σύλλογος Ερασιτεχνών Αστρονόμων Φθιώτιδας
http://www.seaf.gr/
Φλώρινα
Τοπικό Παράρτημα Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος
τηλ: 2385045493
E-mail: orion42 (ατ) otenet.gr
Φωκίδα
Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Φωκίδας “ΑΧΥΡΟΣΤΡΑΤΑ”
http://www.axirostrata.gr/
E-mail: info ατ axirostrata.gr
Χαλκίδα
Εταιρεία αστρονομίαςΧα λκίδας
τηλ: 2221036116
http://astrochalkida.blogspot.com/
Χίος
Σύλλογος αστρονομίας Χίου
http://www.astronomyclub.gr/
Φοιτητικοί Σύλλογοι
Αστρονομική Ομάδα Φοιτητών Πανεπιστημίου Κρήτης
τηλ: 2810-394022
http://astro.culture.uoc.gr/
Αστρονομικός Φοιτητικός Σύλλογος Αθηνών
http://www.astronomy-club.webs.com/
τηλ: 6982220293
Ομιλος Παρατηρησιακής Αστρονομίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
τηλ: 6945876245
http://www.samos.aegean.gr/astronomia/
Διάφοροι αστρονομικοί οργανισμοί και ιδρύματα
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Λόφος Νυμφών, Θησείο, Τ.Θ. 20048
11810 Αθήνα
τηλ: 2103490106
fax: 2103490140
www.astro.noa.gr
Αστεροσκοπείο Πεντέλης
Ι.Μεταξά και Βασ.Παύλου, Παλαιά Πεντέλη
15236 Αθήνα, ΕΛΛΑΣ
τηλ.: 2108109172
fax: 2108040453
www.astro.noa.gr
Ευγενίδειο Πλανητάριο
τηλ. 2109411181
Λεωφόρος Συγγρού 387
www.eugenfound.edu.gr
Αστεροσκοπείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
τηλ. 2310998047
www.astro.auth.gr
Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία
www.helas.gr
“ΕΥΔΟΞΟΣ” – Εθνικό Αστεροσκοπείο της Εκπαίδευσης (Κεφαλονιά).
τηλ: 2104581319, 2104510253
http://eudoxos.snd.edu.gr/eudoxos/
Αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας
τηλ. 2742051222
www.astro.noa.gr/ASK_1.2m/ask_main_gr.htm
Αστεροσκοπείο Στεφανίου Κορινθίας
Τ.Κ. 20008, Χιλιομόδι Κορινθίας
τηλ: 2741094281
Αστεροσκοπείο Σκίνακα Κρήτης
τηλ: 2810394238
skinakas.physics.uoc.gr
Αστεροσκοπείο Φλώρινας
τηλ. 2385028862
Ελ. Δημητρίου 2, Τ.Κ. 53100